Şanlurfa’nın 70 km. güneydoğusunda, Harran’ın 40 km kuzey doğusunda, Tek tek dağları üzerinde Soğmatar kutsal alanında kazı hazırlıkları başladı.

Soğmatar’da kazı yapılması için 2015 yılında, Yrd. Doç. Dr. Yusuf Albayrak, Şanlıurfa müzesi aracılığıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne başvuruda bulundu. Halen kazı ile ilgili iznin çıkmasını bekleyen ekip iznin çıkması halinde kazılarına Şanlıurfa Müzesi başkanlığında başlayacak.

Geçtiğimiz günlerde Şanlıurfa Müdürü Müslüm Ercan ve Yrd. Doç. Dr. Yusuf Albayrak Soğmatar’da, kazı izni çıkması halinde kazı yapılacak alanları tespit ettiler. Öncelikle Ay tanrısı Sin’in tapınağının olduğu düşünülen alan da kazılar başlayacak ve Nekropol alanındaki mezarlarda çalışmalara devam edilmesi kararı alındı. Kazıda Soğmatar’da bulunan Höyük üzerindeki Geç döneme ait olan surlar tam olarak açığa çıkarılarak sağlamlaştırılacak. Ekip surların yerlerinden kaydığını tespit ettiği için ilk çalışma aşağı yuvarlanacak hale gelen alanda gerçekleşecek.  Tonozlu mezar olarak adlandırılan, üzerinde dairesel, kare ve dikdörtgen tonozların olduğu mezarların yıkılan tonoz kısımları da restore edilerek bir görsellik kazandırılacak. Ayrıca çevre düzenlemeleri de yapılarak gelen turistlerin rahatça dolaşabilecekleri hale getirilecek.

Kazı alanı ve alanda yapılacak çalışmalar hakkında bilgi veren Harran Üniversitesi Arkeoloji bölümünden Yrd. Doç. Dr. Yusuf Albayrak “Soğmatar, 34. ve 35. Uluslarası kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumunda iki yıl üst üste Türkiye ve Yurt dışına biraz da olsa tanıtılmıştır. Ayrıca tarafımdan “Soğmatar Kült merkezi ile İlgili Yeni Öneriler” isimli bir de makale yayınlanmıştır. Soğmatar’da yapılan Yüzey araştırması sonucunda bilinmeyen pek çok yeni bilgilere ulaşılmıştır. Bu bilgilere göre, Soğmatar’ın bir kent olmaktan ziyade bir tapınım yeri ve Nekropol alanı olduğu görülmüştür. Çünkü burada sayısı 100 ü geçen kaya mezarı tespit edilmiştir. Ayrıca tespit edilen 10 a yakın yer altı tüneli de burada bir yer altı şehri olabileceği fikrini beraberinde getirmiştir.  Ancak, yapılacak kazılar bize daha sağlıklı bilgiler verecektir.

Bugün Soğmatar, Şanlıurfa’da yaşayanlar da dahil olmak Ülkemizde fazla bilinmeyen bir yer olarak karşımıza çıkmaktadır. Soğmatar’ı Ülkemiz ve Yurt dışına en iyi şekilde tanıtabilmek için burada Arkeolojik bir kazı yapılması gerekmektedir. Ayrıca bu alan her geçen gün tahrip edilmektedir. Bu tahribatın durdurulması ve bu kutsal alanın koruma altına alınıp turizme kazandırılması gerekmektedir. Şanlıurfa’ya gelen turist kafileleri Harran’a kadar gelmekte ve ne yazıktır ki Harran’dan geri şehir merkezine geri dönmektedir. Turizm güzergâhı üzerinde bulunan Şuayb Şehri ve Soğmatar’ın bir an önce en iyi şekilde tanıtımı yapılmalıdır. Bu tanıtımı da yapılacak kazılar sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.

SOGUTMALAR HAKKINDA?

Paganizm, yani ay, gezegen ve yıldızlara tapınım Antik dönemde Edessa’da (Urfa) oldukça yaygındı. Bu inanç sisteminde Ay tanrısı Sin’e tapınım ön plandaydı. Harran ve Soğmatar bu tapınımın önemli iki merkezi konumundaydı. Soğmatar’da Sin’e tapınımı gösteren kaya kabartmaları ve Yazıtlar yer almaktadır.  Soğmatar’da Yüzey araştırması 2012 ve 2013 yıllarında Harran Üniversitesi Arkeoloji bölümünden Yrd. Doç. Dr. Yusuf Albayrak ve ekib i tarafından yapılmış ve Soğmatar, 34. ve 35. Uluslarası kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumunda iki yıl üst üste Türkiye ve Yurt dışına biraz da olsa tanıtılmıştır. Ayrıca, Yrd. Doç. Dr. Yusuf Albayrak tarafından  “Soğmatar Kült merkezi ile İlgili Yeni Öneriler” isimli bir de makale yayınlanmıştır. Soğmatar’da yapılan Yüzey araştırması sonucunda bilinmeyen pek çok yeni bilgilere ulaşılmıştır. Bu bilgilere göre, Soğmatar’ın bir kent olmaktan ziyade bir tapınım yeri ve Nekropol alanı olduğu görülmüştür. Çünkü burada sayısı 100 ü geçen kaya mezarı tespit edilmiştir. Ayrıca tespit edilen 10 a yakın yer altı tüneli de burada bir yer altı şehri olabileceği fikrini beraberinde getirmiştir.  Ancak, yapılacak kazılar bize daha sağlıklı bilgiler verecektir.